Rola nauk przyrodniczych w procesie tworzenia społecznej wizji świata przyrody | cz.2

„Kto nie poznał gruntownie natury świata, lecz zadowala się domysłami mitologicznymi, nie potrafi się uwolnić od strachu w sprawach największej wagi życiowej. A zatem bez znajomości filozofii przyrody nie można osiągnąć prawdziwej rozkoszy. Na nic się nie zda zapewnienie sobie bezpieczeństwa wobec ludzi, jeśli zjawiska zachodzące tam w górze i pod ziemią i w nieskończonym wszechświecie wzbudzają w nas trwogę” /Epikur/ *

…

………………………………….

Rola nauk przyrodniczych w procesie tworzenia społecznej wizji świata | cz.1

………………………………….

…

Jak nauki przyrodnicze i humanistyczne kształtują społeczeństwo

W czasach obecnych, kiedy szkolnictwo i nauczanie jest działaniem powszechnym, obok nauk przyrodniczych zaczęły się rozwijać nauki humanistyczne. Należą do nich np. socjologia czy psychologia. Zdefiniowały one m.in. pojęcie świadomości społecznej, jako mniej lub bardziej upowszechnionych systemów idei i wyobrażeń. Są to obszary wiedzy, które jednostki ludzkie zbudowały o swoim świecie, o przyrodzie, o otaczającej ich naturze, a także o swoich działaniach i relacjach panujących pomiędzy ludźmi
a przyrodą.

Pojęcie świadomości ludzkiej jest ciągle kwestionowane. Wraz z upływem czasu, nowymi potrzebami, osiągnięciami naukowymi, społeczne wizje świata ulegają zmianom. Społeczną wizje świata możemy również rozpatrywać w dwóch obszarach: jako wiedzę i idee propagowane przez profesjonalistów oraz wyobrażenia i opinie prezentowane przez pozostałą część społeczeństwa.

O ile ten pierwszy obszar, można uznać za profesjonalną świadomość, która poparta jest badaniami, zdobytą wiedzą i zrozumieniem zależności i idei zawartych w naukach przyrodniczych. O tyle drugi obszar charakteryzuje się spontanicznością, bardziej wyobrażeniami i powtarzanymi teoriami, które często wynikają z wiedzy popularno-naukowej.

Jest to bardziej potoczna świadomość, na niższym poziomie zrozumienia zasad i praw rządzących przyrodą. Wynika ona często bezpośrednio z doświadczenia życiowego, powtarzanych wzorców, obowiązujących w danych lokalnych grupach społecznych, czy też w danych czasach. Świadomość ta bardzo często, szczególnie w czasach obecnych, gdzie rządzą media, internet i na wysokim poziomie rozwinięta jest technologia informatyczna i informacyjna, podlega świadomym lub nieświadomym manipulacjom i wpływom profesjonalnych grup  zorientowanych na określone cele i zyski, w szczególności finansowe. Bardzo często przepełniona jest ona fałszem i zbyt dużą ogólnikowością, co prowadzi do ogromnego spłycenia niektórych idei i teorii, a idąc dalej do ich zignorowania i niezrozumienia.

Świadomość i społeczną wizję świata może również rozpatrywać w kontekście „męskiej” i „kobiecej” wizji przyrody. Różnice pomiędzy nimi nie są zbyt znaczące, ale da się zauważyć, że kobiety częściej podkreślają wartość estetyczną przyrody i interesuje je większa szczegółowość, detal a mężczyźni postrzegają przyrodę
w sposób bardziej mechaniczny i konstrukcyjny.

Oba te spojrzenia, choć nieco odmienne doskonale ze sobą się uzupełniają. Tak jak nauki przyrodnicze z naukami humanistycznymi. Gdyby zabrakło humanistów,
to przyrodnicy i „ścisłowcy” pracowaliby bez celu, bez poznania po co i dla kogo potrzebna byłaby ta wiedza. Choć życie ludzkie w ujęciu czasu, w jakim istnieje
na ziemi jest mikroskopijne, to rozwój i inteligencja człowieka powinna być najważniejszym motorem do działania na rzecz poznania i zrozumienia mechanizmów, którymi rządzi się przyroda i wszechświat. Miejsce, w którym żyjemy było długo przed nami i długo po nas również zostanie. Powinniśmy wszystkie nasze działania kreować w taki sposób, aby jak najmniej swoją obecnością zaszkodzić innym bytom i żyć przy tym w sposób racjonalny oraz realizować swoje potrzeby i pragnienia.

Nie powinniśmy przede wszystkim zapominać, że jesteśmy jednym z elementów kształtujących i składających się na wszechświat. Żyjemy obecnie w czasach ogromnego konsumpcjonizmu i często własny interes jest dla nas ponad wszystko. Jest to zły kierunek, który należałoby koniecznie zmienić na rzecz propagowania zdobywania wiedzy, chęci nauki i rozumienia otaczającego nas świata i relacji w nim panujących.

………………………………….

* Epikur „Główne myśli” w Diagenes Laertios „Żywoty i poglądy słynnych filozofów”, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, PWN Warszawa 1984, X, 143