Edukacja przyrodnicza

Rola nauk przyrodniczych w procesie tworzenia społecznej wizji świata przyrody | cz.1

„Kto nie poznał gruntownie natury świata, lecz zadowala się domysłami mitologicznymi, nie potrafi się uwolnić od strachu w sprawach największej wagi życiowej. A zatem bez znajomości filozofii przyrody nie można osiągnąć prawdziwej rozkoszy. Na nic się nie zda zapewnienie sobie bezpieczeństwa wobec ludzi, jeśli zjawiska zachodzące tam w górze i pod ziemią i w nieskończonym wszechświecie wzbudzają w nas trwogę” /Epikur/ *

Jakie nauki przyrodnicze kształtują społeczeństwo

Odkąd tylko człowiek nauczył się myśleć, można odnaleźć wiele śladów nieustannego poszukiwania odpowiedzi na wiele mniej lub bardziej złożonych pytań dotyczących świata i natury samego człowieka. Bogactwo problemów związanych z celowością i złożonością zarówno istnień ludzkich, jak i samego świata przyrodniczego było przedmiotem wielu badań i dysput filozoficznych już wiele tysięcy lat temu. Wartości te i ich zakres wchodziły kiedyś w skład przyrodoznawstwa, które od czasów starożytnych, aż do wielu XVII, nie były wyodrębnione z filozofii. Dopiero odkrycia i badania Galileusza, Kopernika i Newtona sprawiły, że z czasem model poznawania przyrody uległ zmianie.
Wiele zagadnień, którymi zajmowała się filozofia przyrody przez ten czas, w wieku XX stało się przedmiotem badań przyrodniczych. Wraz z rozwojem wiedzy i badań wykształciły się odrębne nauki przyrodnicze, które wraz z powstaniem szkół zostały wprowadzone do powszechnego nauczania. Były to: fizyka, chemia, matematyka, biologia i kosmologia.

FIZYKA

Za najbardziej podstawową i najważniejszą  naukę przyrodniczą uważa się fizykę. Zajmuje się ona badaniem i udowadnianiem fundamentalnych i najbardziej ogólnych zasad panujących w otaczającym nas świecie i przyrodzie. W jej zakresie leży szukanie zależności pomiędzy fizycznymi własności elementów składowych przyrody, poznawanie i zrozumienie ich, oraz badanie związków i wpływu pomiędzy relacjami zachodzącymi we wszechświecie.

CHEMIA

Druga co do ważności to chemia. Celem chemii jest nie tyle poznawanie faktów chemicznych i formułowanie teorii, co aspekt praktyczny. Dlatego traktowana jest jako nauka laboratoryjna. Analiza i synteza nowych substancji, odkryć i doświadczeń nie może odbywać się tylko w drodze teoretycznych obliczeń i analiz, musi być prowadzona w formie badań, które raz będą prawidłowe a raz błędne.

MATEMATYKA

Kolejna bardzo ważna nauka przyrodnicza to matematyka. Stosunki liczbowe, którymi się zajmuje odgrywają podstawową rolę w budowie całego wszechświata. Ich dokładne poznanie i właściwe rozumienie oraz wykorzystanie, pozwala poznać świat i panujące w nim prawidłowości. Dzięki Newtonowi i Leibnizowi (który akurat pracował niezależnie od Newtona), możemy dzisiaj wykorzystywać potężne narzędzia, jakim są rachunek różniczkowy i całkowy. Są one doskonałe do modelowania zjawisk przyrodniczych. Matematyka dzięki nim opisuje rzeczywistość, jest więc nauką bardziej teoretyczną, niż chemia.

KOSMOLOGIA

Ciekawą nauką jest również kosmologia, której przedmiotem badań jest w sumie jeden obiekt – wszechświat. Jej specyficzny charakter polega na łączeniu w sobie zadań leżących w zakresie zarówno nauk matematycznych (badania dedukcyjne), jak również w zakresie przedmiotów będących zainteresowaniem chemii i fizyki (metody badań ekstrapolacyjne). Badania doświadczalne, są dzisiaj dużo bardziej popularne i właściwe, ponieważ przynoszą dużo większe zyski naukowe i dają szybsze i właściwsze wyniki analiz.

BIOLOGIA

Współczesna biologia i nauki biologiczne również dostarczają ciekawych rozważań częściowo z dziedziny filozofii przyrody. Jedną z najważniejszych teorii jest teoria ewolucji Darwina, której główną ideą jest ewolucja organizmów żywych. Wpłynęła ona nie tylko na naukę, myśl filozoficzną, ale również na politykę i aspekt społeczny. Wzbogacona została o osiągnięcia z zakresu genetyki, co otworzyło kolejny wachlarz możliwości badań nad naturą świata, przyrody i człowieka.

NAUKI HUMANISTYCZNE

W czasach obecnych, kiedy szkolnictwo i nauczanie jest działaniem powszechnym, obok nauk przyrodniczych zaczęły się rozwijać nauki humanistyczne, takie jak np. socjologia czy psychologia. Zdefiniowały one m.in. pojęcie świadomości społecznej, jako mniej lub bardziej upowszechnionych systemów idei i wyobrażeń. Są to obszary wiedzy, które jednostki ludzkie zbudowały o swoim świecie, o przyrodzie, o otaczającej ich naturze, a także o swoich działaniach i relacjach panujących pomiędzy ludźmi a przyrodą.
………………………………….
* Epikur „Główne myśli” w Diagenes Laertios „Żywoty i poglądy słynnych filozofów”, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, PWN Warszawa 1984, X, 143

Rola nauk przyrodniczych, agnieszkagertnerblog, Agnieszka Gertner, natura, społeczeństwo, świat, przyroda, artykuł naukowy

Może Ci się spodobać...

18 komentarzy

  • Reply
    Best Text - naukowe tłumaczenia przyrodnicze
    3 czerwca 2022 at 11:16

    Ciekawe, dlaczego Wikipedia nie wlicza kosmologii oraz matematyki w poczet nauk przyrodniczych. Choć podają, że granice są nieostre, jedynym pewnikiem jest podział nauk na dwa główne filary – nauki przyrodnicze i humanistyczne. Z tego względu medycynę, farmację czy rolinictwo też przyporządkowałbym do nauk przyrodniczych, gdyż im tam znacznie bliżej tutaj niż do nauk humanistycznych. Z pewnością zaś też biotechnologię, której jestem absolwentem, a która wyewoluowała głównie z biologii molekularnej jako nowy twór technologii i manipulacji DNA i białkami.

  • Reply
    Karol
    19 sierpnia 2020 at 13:56

    W całym zestawieniu brakuje mi uwzględnienia roli geografii i geologii

  • Reply
    aldia.arcadia
    23 października 2017 at 09:00

    Duzo przydatnej wiedzy, Kto bys ię spodziewał, że ma az tak duzy wpływ. Szczególnie matematyka…która wydaje się nie przyrodnicza… Dzięki. Pozdrawiam!

  • Reply
    Dorota
    14 października 2017 at 07:42

    Hej Agnieszka 🙂 Miesiąc temu przeczytałam książkę „Sekretne życie drzew” i całe szczęście, teraz twój post nie stanowi dla mnie zagadki, a wszystkie dziedziny naukowe układają się w jedną całość 🙂 Tyle procesów zachodzi w naszym życiu, a my nawet tego nie zauważamy 🙂

    • Reply
      Agnieszka Gertner
      22 października 2017 at 08:36

      Dorota, dokładnie! Dopiero po lekturze tej książki można powiedzieć, że nie widzimy ogromu procesów, które nas otaczają 🙂 Cieszę się, że ją czytałaś, uważam tę książkę za jedną z moich ulubionych 🙂

  • Reply
    Magda
    8 października 2017 at 22:08

    Nie do końca rozumiem co masz na myśli pisząc o błędnych badaniach.

    • Reply
      Agnieszka Gertner
      9 października 2017 at 06:11

      Magda, pytasz w kontekście chemii? Chemia jako nauka doświadczalna pozwala nam na przeprowadzenie badań przy pomocy narzędzi, jakimi dysponujemy na dzień prowadzenia badań. Czasami badania prowadzą do błędnych wniosków, bo nie uwzględniło się wszystkich czynników zewnętrznych lub wewnętrznych. Pewne eksperymenty należy również prowadzić, nie po to, aby uzyskać od razu potwierdzenie swoich teorii, ale również po to, aby wykluczyć inne. Pisząc „błędne” miałam na myśli te, które zaprzeczą stawianej w laboratorium tezie, lub właśnie potwierdzają ją, przy niepełnych założeniach np. Dziękuję czujność 🙂

  • Reply
    Ewa
    8 października 2017 at 10:04

    Bardzo jasny i przejrzysty podział nauk 🙂

  • Reply
    Karolina
    8 października 2017 at 09:01

    Sama nie wyobrazam sobie nie korzystac z teorii przyrodniczych w swojej pracy. Bardzo ciekawy wpis – krotki i konkretny.

  • Reply
    Kasia
    8 października 2017 at 08:37

    zwięźle i treściwie a do tego piękne zdjęcia. Bardzo przyjemna lektura o poranku.

    • Reply
      Sylwia
      23 października 2017 at 07:30

      Zdjęcia świetne 🙂

  • Reply
    Jull Krajewska
    7 października 2017 at 20:37

    Chemia to mój konik 🙂

  • Reply
    Herbartium
    6 października 2017 at 23:09

    Świetnie ukazałaś strony, z jakich możemy poznawać przyrodę, naturę i otaczający nas świat (a także i nas samych). Wszystko to się również pięknie zapętla – narzędzia, którymi poznajemy naukę świata, również można za jej pomocą opisać (choćby mózg). A jako ciekawostka, mama przesłała mi ostatnio ciekawy film o ciągu Fibonacciego w naturze (https://www.cda.pl/video/490279a7).

Pozostaw odpowiedź Jull Krajewska Cancel Reply